Toplum Arasındaki Kötücül Kişiler
Geçmiş Yayın
Bu ağ kütüğünde şu yayın yayımlanılmıştı: https://umutcanolgun10.blogspot.com/2023/07/bilgilendirme.html
İkna Teorisi
Aristoteles'e göre ikna teorisinin üç temel yolu vardır: karakter (ethos), mantık (logos) ve izleyenlerin duyguları (pathos). https://www.matematiksel.org/ethos-pathos-logos-2400-yillik-ikna-sanati/
Geçmiş yayında konunun "mantık (logos)" kısmı oldukça iyi açıklanılmaya çalışılmıştır lakin "karakter (ethos)" kısmı sönük kalmıştır. İzleyenler duyguları (pathos) kısmının göze/kulağa hitap etmesi önemsenilmemekle birlikte sağduyu gerektiren kimi noktalar belirtilmesinden ötürü "duygu (pathos)" kısmını da içerdiği kanısındayım.
"Karakter (ethos)" kısmı ise geçmiş yayında pek önemsenilmemiştir zira geçmişte kimi noktalarda önlem sağlamak gayesiyle zarar verici olmasa da olumsuz izlenime neden olacak kimi edimlerde bulunulduğu belirtilmiştir.
İnsan mevcut hâliyle kusurlu bir varlıktır. Aslında bu "ikna teorisi" de bunu tanıtlamaktadır zira "ikna teorisi"ndeki üçlü arasında mantıklı olan tek şey, "mantık (logos)" kısmıdır. Bir argümanı argümanı sunanın "karakter (ethos)"i veya argümanı sunarkenki söylemin uyandırdığı "duygu (pathos)"lar üzerinden değerlendirmek çok yanlış kanılara varılmasına neden olacaktır. Dolayısıyla bizi doğru kanıya vardıracak olan, "mantık (logos)" olacaktır.
Benim kişisel gözlemim; pek çok insanın, bu "ikna teorisi"nde olduğu gibi "karakter (ethos)" ve "duygu (pathos)" kısmıyla kanıya varmaya çalışarak "mantık (logos)"ın sağlamlığına "gölge" düşürdüğü yönündedir.
Bu yayındaki gaye ise geçmiş yayındaki "karakter (ethos)" eksikliğinden kaynaklanan "gölge"yi kaldırmaktır. Bu; "karakter (ethos)" eksikliğinin kendi karakterim üzerinden vurgulanmasıyla değil, kimi noktalarda farkındalık kazandırmak için başka kaynakların bağlantılarının paylaşılmasıyla yapılmaya çalışılacaktır.
Bundan sonraki kaynaklar vb. belirli kişiyi belirtse de bu kaynakların belirtilme nedeni; herhangi bir kişiyi hedef göstermek değildir, belirtildiği üzere farkındalık kazandırmaktır. Ek olarak tanı gayesi de taşımamaktadır; bu iş mantıken tabiplerin veya uzmanların işidir. Gene de belirtilecek noktalar, olumsuz davranışlarla ilintilidir; bu yüzden belirtilen olumsuz davranışlara karşı önlem almak yararlı olabilir. Bu arada değinilmeye çalışılan noktalar, uzman tavsiyesi kapsamında değildir.
B Kümesi Kişilik Bozuklukları
B kümesi kişilik bozukluklarının; uygunsuz, değişken duygusallık ve sıkça öngörülemeyen davranışlar aracılığıyla nitelendiği belirtilmektedir: https://www.psychologytoday.com/us/basics/cluster-b
Dolayısıyla özellikle sıkça öngörülemeyen davranışlar üzere bu davranışların, öbür kişilere zararı dokunabileceği aşikârdır.
B kümesi kişilik bozuklukları; antisosyal kişilik bozukluğunu, sınırda kişilik bozukluğunu, histriyonik kişilik bozukluğunu ve narsistik kişilik bozukluğunu içerir: https://www.psychologytoday.com/us/basics/cluster-b
Benim kaynak değinmesinde bulunmaya çalışacağım kişilik bozuklukları; narsistik kişilik bozukluğu ve sınırda kişilik bozukluğu olacaktır zira kişisel çıkarımıma göre narsistik kişilik bozukluğu toplumsal yapıyı etkileyebilmekte ve sınırda kişilik bozukluğu ise kimi sorunlara neden olabilmektedir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu
Narsistik istismar döngüsü şu sahifelerden incelenilebilir:
1. https://www.narcissisticabuserehab.com/cycle-of-narcissistic-abuse/
2. https://unfilteredd.net/the-narcissistic-abuse-cycle/
Pek çok kaynakta narsistik kişilik bozukluğunun 2'den çok alt tipinden söz edilse ben yaygın olan 2 alt tipinden söz etmeye çalışacağım: Açık narsizm (overt narcissism) ve örtük narsizm (covert narcissism). https://www.livhospital.com/en/liv-health-guide/narcissistic-personality-disorder
Ek olarak açık narsizm örtük narsizme oranla daha bilindik bir alt tiptir. Bu yüzden açık narsizm, birincil konu olmayacak; birincil konu, örtük narsizm olacaktır.
Açık Narsizm
Açık narsizmle ilintili farkındalık için şu sahife incelenilebilir: https://www.choosingtherapy.com/overt-narcissist/
Örtük Narsizm
Örtük narsizmle ilintili farkındalık için şu sahife incelenilebilir (örtük narsizm [covert narcissism], kırılgan narsizm [vulnerable narcissism] olarak da bilinir):
1. https://www.choosingtherapy.com/covert-narcissist-signs/
2. https://www.choosingtherapy.com/vulnerable-narcissist/
"Covert narcissism" Türkçe kaynaklarda genelde "gizli narsizm" olarak geçer. Şu videoda Türkçe olarak kimi noktalardan söz edilmiştir: https://www.youtube.com/watch?v=Y7syDEDr4b8
Çoğu manipüle edilerek kullanılan kişilerden oluşan "uçan maymun (flying monkey)" jargonu video anlatılmıştır: https://www.youtube.com/watch?v=_mBZ6D8mvhA
Bu tür kişiler terim olarak ise "aldırmaz (apat [apath])" olarak geçmektedir zira kurbanın acısına öyle veya böyle aldırış etmemektedirler: https://www.businessinsider.com/what-an-apath-is-and-why-they-are-dangerous-2018-2
Olgu olarak ise "vekâleten istismar (abuse by proxy)" olarak geçmektedir. Vekâleten istismarla ilintili olarak şu sahife incelenilebilir: https://narcwise.com/glossary/abuse-by-proxy/
Mağduriyet oyunu "kurban rolü"nden söz edilmiştir: https://www.youtube.com/watch?v=ZwC2aMRK1mo
Narsistik karalama kampanyasından şu sahifede söz edilmiştir: https://www.narcissistexposed.com/narcissist-smear-campaign/
Dolayısıyla örtük narsizmde bulunan "gıybet", "görünürde iyicil olma lakin özde iyicil olmama", "iyicilliğe göreki tepkisel davranışlar açısından etikten ödün verdirme eğiliminde olma" noktasında genel uyarılarda bulunulmaya çalışılmış ve bu sorunu yaşayan insanların mağduriyetlerinin bir nebze de olsa önlenilmesi geçmiş yayında gayelenmiştir: https://umutcanolgun10.blogspot.com/2023/07/bilgilendirme.html
Bu konu burada adli yargı açısından belirtilmeyecektir, öbür kişilerin yargısı açısından benzetme gayesiyle belirtilecektir: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne göre adil yargılanma bir haktır. Dolayısıyla bir birey bir cürümle suçlandığında veya diğer bir yasal anlaşmazlığa karıştığında adil yargılanma hakkında sahiptir. https://www.coe.int/tr/web/impact-convention-human-rights/right-to-a-fair-trial
Gıybet öbür tarafın haberdar olmasını ve dolayısıyla savlara karşı kendisini savunmasını engeller. Bu durum ise adil yargı oluşumunu engeller.
Aslında gıybet (dedikodu) düşmanca bir davranıştır: https://www.youtube.com/watch?v=iTTAL6bPFjA
Konu adaleti sağlamaksa devlet bunun için vardır. Devlet adil yargılamayla adaleti sağlayacaktır. Adaleti sağlamak, düşmanlık değildir; adil yargılama durumunda gıybet (dedikodu) oluşmaz. Düşman bir ülke varsa istihbarat/casusluk olacaktır. Bu durumda düşman bir ülke mevcut olduğundan ötürü düşmanlık söz konusudur. Bu nedenlerden ötürü gıybet (dedikodu), düşmanlıktır.
En azından kimi narsistler kimi yönlerden tehlikeli olabilirler (o sitenin sahifesindeki 3. madde olan "Sahte İmaj Sunma" ve aynı sahifedeki 4. madde olan "Kuralları Yıkma ve Sınır İhlali" kısmını inceleyebilirsiniz): https://kemalsayar.com/haftanin-yazisi/narsisistlerin-ve-gaslightcilarin-6-ortak-ozelligi
Bu noktalar herhangi bir kişiyi hedef almak gayesiyle belirtilmemektedir. Belirten kişi bildiğim ölçüde genel kanı'nın aksine psikiyatri karşıtı olsa da şu videolarda belirttiği noktalar genel olarak dikkate değerdir:
1. https://www.youtube.com/watch?v=aZJfvuIH-Eo
2. https://www.youtube.com/watch?v=re2QaXUwz8s (Herhangi bir kişinin hedef gösterilmesi gayelenmemiştir.)
Şu sahifeler de incelenilebilir:
1. https://www.psychologytoday.com/us/blog/toxic-relationships/201908/what-happens-sons-narcissistic-fathers (Herhangi bir kişinin hedef gösterilmesi gayelenmemiştir.)
2. https://www.thelifedoctor.org/the-narcissist-and-their-children (Herhangi bir kişinin hedef gösterilmesi gayelenmemiştir.)
Sınırda Kişilik Bozukluğu
Sınırda kişilik bozukluğuyla ilintili olarak şu sahife incelenilebilir: https://www.choosingtherapy.com/borderline-personality-disorder/
Sınırda kişilik bozukluğunun 4 tipiyle ilintili olarak şu sahife incelenilebilir: https://www.choosingtherapy.com/types-of-bpd/
Örneğin hırçın sınırdalık (petulant borderline) ile ilintili olarak şu sahife incelenilebilir: https://www.choosingtherapy.com/petulant-borderline/
Narsist-Sınırda Etkileşimi
Narsist-Sınırda etkileşimiyle ilintili olarak şu sahife incelenilebilir: https://www.courtneyhamlin.com/the-space-between/2018/02/19/the-narcissist-borderline-attachment (Herhangi bir kişinin hedef gösterilmesi gayelenmemiştir.)
Sosyal Bilimler Lisesi-Özel Lise-Anadolu Lisesi Tartışmaları
Geçmiş yayında "sosyal bilimler lisesi" ve "anadolu lisesi" noktası belirtilmiş lakin "özel lise" noktası belirtilmemiştir: https://umutcanolgun10.blogspot.com/2023/07/bilgilendirme.html
"Sosyal bilimler lisesi" ve "anadolu lisesi" tartışmasının yanı sıra "özel lise" tartışması olmuştur ki bu tartışma kronolojik olarak öbür iki tartışmanın arasında olmuştur. Ben sosyal bilimler lisesi yanlılığımı sürdürmüşümdür; 1 kişi ise özel lise yanlısıdır; başka bir kişi de özel lise yanlısı olmuştur; böylece 2 kişi, özel lise yanlısı olmuştur. Bununla birlikte özel lise yanlılığına dâhil olan 1 kişi daha sonra "özel lise yanlılığı"nı bırakmıştır lakin "sosyal bilimler lisesi" sözünde durmamıştır, yetkisini kullanarak anadolu liselerini tercih listesine yazdırmıştır. Asıl "özel lise yanlısı" olan kişi ise "sevgililik baskısı"nı yapan kişidir. Belirtmek isterim ki ben bu tür yazılarımda kişi odaklı değil, fikir/olay odaklı bir yaklaşım özümsemekteyim.
Sivil İtaatsizlik/Pasif Direniş
Geçmiş yayında başkalarına zarar vermeden bir yolunu bulup lisede örgün eğitimden atılma planından söz edilmişti (plan pek çok kez uygulanılmasına karşın başarısız oldu, en azından tepki gözlemlenilebiliyordu). https://umutcanolgun10.blogspot.com/2023/07/bilgilendirme.html
Böylece sivil itaatsizlik/pasif direniş yöntemi yeğlenilmiş oldu. https://tr.wikipedia.org/wiki/Sivil_itaatsizlik
Bekârlık Kararı
Aslında benim gözümde etiğe göre medeni durumda kişinin tercihi esastır. Geçmiş yayında kişisel olarak bekârlığı hoş bulduğumdan ötürü kişisel olarak ve kendi tarafımdan ~2012'de bekârlığı yeğlediğimi belirtmiştim. https://umutcanolgun10.blogspot.com/2023/07/bilgilendirme.html
Evlilik baskısı görünüşe göre yalnızca Türk toplumundaki durumla sınırlı değil, insanlığın ortak yarası gibi gözükmekte. Ben bu durumu "farklı olana düşmanlık" olarak algılıyorum zira benim gözümde olağan koşullarda bekâr bir kişinin, evli bir kişiden farkı yok. İnsan bekâr olarak dünyaya gelir, sonradan evlenir. Dolayısıyla bekârlığı olağan koşullarda sorun olarak görmek bence mantıklı bir yaklaşım değil.
Zayıf Korkusu
Roma İmparatorluğu'nda Hristiyanların sayısı azken Hristiyanlar zulüm görüyordu, Hristiyanların sayısı artınca zulüm bitti. Naziler yönetimdeyken ise Yahudilerin sayısı az idi -bugün de az- ve Yahudiler zulüm görüyorlardı. Günümüzde Almanya'da böyle bir zulüm olayı yok. Demek ki her zaman olmasa da güçlü olan görünürde olmasa da zayıftan korkabiliyor. Türklerden kimileri ise, ırkçı olduklarını inkâr etseler de, sığınmacıların etnik kökeni üzerinden hesaplaşma peşine gitmişlerdir. Aslında bilinçaltı açısından gene "korku" neden olarak bulunmaktadır. Bununla birlikte "sığınmacılar" ve "sığınmacı politikası" birbiriyle ilintili olsa da ayrı şeylerdir. Dolayısıyla "sığınmacılar" ve "sığınmacı politikası" birbiriyle doğrudan ilintili olmadığı durumlarda ayrı olarak değerlendirilmelidir.
Zulmün Farklı Nedenleri
Bununla birlikte her "zulüm"ü; "güçlünün, zayıftan korkması"na bağlamak doğru değildir. Kimileyin ideolojik de olabilir. Örneğin "Hamas" adındaki tedhiş örgütü (en azından benim gözümde öyle), "cihat" adı altında, İsrail'e kindar bir biçimde saldırmaktadır. Bunun gibi bir duruma diğer pek çok Arap ülkesi pek çok kez alet olmaktadır. Ek olarak Hamas'ın veya Hamas gibi oluşumların barışçıl bir ortam mevcutken ve zayıf taraf oldukları hâlde "cihat" adı altında saldırması; kendi yurttaşlarını önemsemediklerinin, ettikleri mücadelenin "özgürlük mücadelesi" olmadığının bir göstergesidir. Kimi solcular ise bu durumun artık göz ardı edilemez hâle gelmesine karşın "ideolojik bir körlük"le bu nahoş mücadeleye hâlen alet olmaktadır. Bir tarafın zayıf olması, o tarafın haklı olduğu anlamına gelmez. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda da benzer bir durum söz konusudur. Ukrayna yönetimi, ülkedeki Rus kökenlilere zulmedilmesine olanak tanımıştır; Rusya ise gereken müdahalede bulunmuştur veya bulunmaktadır.
İsrail'in oluşumunun tarihçesi şu sahifeden incelenilebilir: https://www.annefrank.org/en/timeline/183/the-creation-of-israel/
Ukrayna'daki ırkçılık şu sahifeden incelenilebilir: https://haber.sol.org.tr/haber/ukraynada-sadece-bin-nazi-var-diyen-bbc-gecmiste-ne-diyordu-330918
Filozofların Görüşleri
"Bekârlık" konusuna geri dönersek görülebileceği üzere örneğin filozoflar arasında farklı görüşler bulunmaktadır: https://philosophynow.org/issues/146/Philosophers_on_Marriage
Son Düşünceler
Davranım bozukluğu; çocuklarla ve ergenlerle ilintili bir durumdur: https://moodisthastanesi.com/tr/davranim-bozuklugu/
Kişilik bozuklukları ise genel olarak yetişkinlerle ilintili bir durumdur: https://madalyonklinik.com/bolumlerimiz/cocuk-ergen-ve-aile-bolumu/kisilik-bozukluklari/
Sonuç olarak kötücül olan veya yeterince iyicil olmayan yetişkinler vardır ve bu kişilerin pek çoğu toplum arasındadır.
İyi günler!